Dù là tác phẩm khoa học nhưng sách khoa học thường thức tránh nói đến hai vấn đề chính. Chúng tôi đã mô tả giai đoạn hai của quá trình đọc phân tích. Tất nhiên, đọc phân tích cũng mang tính chủ động, nhưng khi đọc phân tích, bạn đã tự đặt mình vào mối quan hệ giữa trò với thầy.
Con người là những động vật có lý trí. Nhưng điều này là sai với hầu hết các sách mà họ đọc. Những khó khăn khi đọc một cuốn sách hay rất khác với những khó khăn khi đọc một cuốn sách tồi.
Không thể đọc sách theo kiểu kiểm soát mà không tỉnh táo, không đánh thức và vận dụng tất cả các khả năng. Nếu bạn không có ít nhất một kỹ năng nào đó của cấp độ đọc phân tích, bạn gần như không thể dựa vào sự trợ giúp của một cuốn sách để đi từ chỗ hiểu ít đến hiểu nhiều. Lãng phí vì trí óc của con người có thể nắm bắt cả một câu, hay một đoạn bằng một cái liếc mắt với điều kiện là đôi mắt cung cấp cho nó lượng thông tin nó cần.
Hơn thế nữa, đó lại chính là chủ đề bạn muốn nghiên cứu. Nhưng cả ba người đều dùng chung một động từ. Và rất ít cuốn sách dùng để nhai và tiêu hoá.
Thói quen này chính là biểu hiện của một độc giả yêu cầu cao. 000 chủ đề hoặc vấn đề, dưới mỗi chủ đề là danh sách liệt kê rõ vấn đề đó được nói tới từ trang nào đến trang nào trong các cuốn sách. Triết học, khoa học, toán học là các môn hình thành nên thế giới thực mà chúng ta đang sống.
Tuy nhiên, chúng ta cũng cần nhớ rằng sử gia phải luôn dựng nên một cái gì đó. Cấp độ này khác hẳn cấp độ trước (đọc sơ cấp) và cấp độ đọc sau nó (đọc phân tích). Chúng chỉ dựa trên kinh nghiệm chung và là một phần của hệ thống kiến thức.
Anh ta không thể thấy những thứ mà chúng ta không thể, mà chỉ có thể nhìn rõ hơn hay nhìn theo cách hơi khác so với chúng ta. Cách tốt nhất là bạn dùng những từ khác hẳn nhưng vẫn diễn đạt đúng ý người viết. Trong bất cứ trường hợp nào, những tiêu đề chương được liệt kê ở phía trước cũng có tác dụng khuếch đại tầm quan trọng của tiêu đề chính.
Một vở kịch chỉ hoàn chỉnh, chỉ thật sự được hiểu khi nó được trình diễn trên sân khấu. Tất nhiên là hai cách suy nghĩ là khác nhau. Do đó, bạn cần biết sử gia của tác phẩm bạn đang đọc tiến hành công việc theo cách nào.
Sự hăng hái mà độc giả có khi bắt đầu đọc các tác phẩm lớn thường nhanh chóng nhường chỗ cho sự thiếu hụt vô vọng. Có thể tóm gọn các đặc điểm của cách đọc này trong từ chính thống. Nói chung, những nhận định liên quan đến lịch sử thường được biết đến nhiều hơn những nhận định thuộc các ngành học khác.
Do đó, các cấp độ của việc đọc mang tính tích luỹ. Câu chuyện đó có thể không rõ ràng vì nhà sử học cố ý không sắp xếp tài liệu theo một trật tự có ý nghĩa nào. Hơn nữa, càng chung chung lại càng dễ hiểu - tự thân các quy tắc đã rất dễ hiểu.