Đây mới là ảo tưởng. Tình trạng không thể cảm nhận được sự nối kết này làm nảy sinh ảo tưởng phân biệt, tách biệt với chính bạn và với thế giới chung quanh bạn. Hành động này gọi là “quan sát chủ thể tư duy”, hay nói cách khác là lắng nghe tiếng nói trong đầu bạn, hãy hiện diện ở đó như là chứng nhân.
Sự tỉnh thức ở cơ thể giữ cho bạn luôn hiện trú. Hơn 2500 năm qua, các Phật tử đều thuộc nằm lòng câu: “Sắc tức là không, không tức là Sắc” trong tâm kinh, một trong các kinh điển cổ xưa nối tiếng nhất của Phật giáo. Nhưng bạn cứ việc đọc tiếp đi.
Cũng nên bảo cho cô ấy biết về cái quầng chứa nhóm đau khổ và về cách giải thoát bản thân khỏi cái quầng đó. Nhưng trong nền văn minh phương Tây này, mà hiện nay đang lan tràn ra gần khắp địa cầu, kể cả các quốc gia phương Đông, sự bất an đó thị hiện dưới một hình thức khốc liệt chưa từng thấy. Đức Phật xem bản chất này là điểm cốt tủy trong giáo lý của ngài.
Đừng để bị ràng buộc vào bất kỳ hình ảnh nào hiện lên trong tâm trí bạn. Cái đó mới thực sự quí giá. Chức năng “hữu ích” duy nhất của tiêu cực là tăng cường tự ngã, và đó là lý do giải thích tại so tự ngã yêu thích tiêu cực.
Việc làm ấy tức thời đem bạn vượt ra ngoài tự ngã hư ngụy của bạn. Tôi quả thực hiểu rõ điều ông vừa nói, nhưng dường như nó ám chỉ rằng Bản thể hiện tiền, thực tại siêu việt tối hậu, vẫn chưa hoàn chỉnh, rằng bản thể này vẫn đang trải qua một tiến trình phát triển. Ông có đề nghị nào không?
Để đồng cảm sâu sắc với đau khổ của người khác chắc chắn phải cần đến ý thức tỏ ngộ cao độ; nhưng sự đồng cảm chỉ tượng trưng cho một phương diện duy nhất của lòng trắc ẩn mà thôi. Sự thật này không có ý nghĩa tiêu cực. Các trường hợp đồng hóa của tự ngã phổ biến nhất có liên quan đến cơ nghiệp, công việc đang làm, địa vị và sự công nhận của xã hội, mối quan hệ, lịch sử bản thân và gia tộc, các hệ thống tín niệm, và thông thường cũng phải kể đến quan điểm chính trị, chủ nghĩa quốc gia, chủng tộc, tôn giáo, và các dạng đồng hoá khác với tập thể.
Phút trước đây khi ông bàn về Khoảnh khắc hiện tại vĩnh hằng và tính phi thực của quá khứ và tương lai, tôi thấy mình đang ngắm nhìn cội cây bên ngoài cửa sổ kia. Hậu quả là, chủ thể quan sát – tức là ý thức thuần túy vượt ra khỏi hình tướng – trở nên mạnh mẽ hơn, và các định thức ràng buộc của tâm trí bị suy yếu đi. Đó là những trường hợp cực đoan.
Thay vì mặc tình cho tâm trí phóng chiếu bản thân ra khỏi cái Bây giờ, bạn hãy tiến sâu hơn vào cái Bây giờ bằng cách thâm nhập hơn nữa vào cơ thể. Một hình ảnh, dù đẹp đẽ hay có sức mạnh đến đâu đi nữa, dù sao cũng chỉ là hình tướng mà thôi; vì vậy nó sẽ hạn chế cơ hội thâm nhập sâu hơn của bạn. Tự ngã nói rằng: “Làm như thế thật nguy hiểm, bạn sẽ bị tổn thương.
Nhưng cho dù bạn nhận định là gì đi nữa cũng chỉ là một loại biểu tượng, giống như một hình ảnh trong giấc mộng. Tôi đang đe dọa tước đoạt nhận thức của họ về con người họ vậy. Không có bất cứ sự cứu rỗi nào trong thời gian.
Tương tự, bạn có thể thảo luận hay suy nghĩ về cụm từ Thượng Đế không ngớt trong quãng đời còn lại của bạn, nhưng phải chăng việc ấy có nghĩa là bạn biết rõ hay thậm chí thoáng thấy cái thực tại mà từ ngữ ấy ám chỉ? Thực ra, làm như vậy chỉ nhằm gắn bó một cách ám ảnh với một tấm biển chỉ đường, với một tượng thần do tâm trí bày đặt ra mà thôi. Tôi bàn về bản chất của trạng thái mê muội bất thức và vận hành tâm trí rối loạn cũng như bản chất của những biểu hiện hành vi thông thường nhất của con người, từ sự xung đột trong các mối quan hệ cá nhân cho đến chiến tranh giữa các bộ lạc hay các quốc gia. Chưa, nhưng làm sao có thể khác đi được? Tôi biết nó sẽ xảy ra thôi.