Cõi lòng họ như một chiếc đàn mà các dây rất nhạy có thể phát ra những bản nhạc say mê đời. Song khi lòng phất lên như diều, bạn đề phòngtính nông nỗi của tuổi trẻ. Hồi nhỏ họ thích nghe chuyện ma, chuyện của Jules Vernes, Tấm Cám.
Họ ý thức các lối xử tiếp trong gia đình. Có khi chỉ còn lại cho người nam và người nữ những tội lỗi và kỷ niệm mà càng cao tuổi mỗi người khi nhớ lại càng âu sầu, hối tiếc. Giữa muà xuân của tâm hồn họ, dậy lên một bản hòa tấu có đủ khát vọng, tâm tình, ý tưởng, mơ mộng, luyến tiếc, bất mãn, lãnh đạm, hăng hái vân vân và vân vân.
(Aùi tình của phái mạnh tự bản chất là ái tình căn cứ trên bản năng truyền sinh. Họ hồ nghi không ai quan tâm tới họ. Nguyễn Du quả là nhà tâm lý sâu sắc khi ông để Kiều thốt ra những lời nầy lúc chàng Kim bị lửa nhục tình xô đẩy cám dỗ nàng làm việc nguyệt hoa:
Vấn đề không phải quảng cáo, tuyên truyền cho lão thông các công thức mà tìm hiểu sáng suốt giải quyết thắc mắc, chỉ đường nẻo khôn dại, nêu lý tưởng sống thiện, vạch các phương thế tiêu cực, tích cực để bảo vệ lòng băng tuyết, cần có những nguyên tắc luân lý căn bản, sáng suốt thi hành nhiệm vụ cao cả nầy. Có người cho tuổi của bạn trai là Tuổi bạc. Ta không đ ào luyện những bạn trai giàu tự ái thì đ ào luyện ai.
Trong mục nầy tôi lại cũng còn chưa bàn hẳn cốt tủy ái tình của bạn trai. Cũng có đôi khi họ bàn tán về những thành công, về vận mạng, về tài ba của họ. Vì thiếu tính giáo dục sáng suốt, có nhiều bạn trai sau thời gian biết việc xuất tinh không phải là thứ bịnh, hay rờ mó đến cơ quan sinh dục của mình để làm nhục thú.
Thương hại để đến thương yêu và thương yêu đến tội lỗi không xa lắm. Cũng có nhiều nhà giáo vô lớp nói mỉa mai các bạn trai học dở hay lỗi lầm, nói bằng một giọng vô tình tỏ ra rằng các bạn trai là gốc cây, không biết nhục nhã, về nhà quên hết. Trên gần cuốn lịch có một hình lõa thân đang rình bạn, bạn lại sau hè thì bên nhà lân cận có một cô nàng ăn mặc hở hang hối hả đi nhà vệ sinh.
Họ đứng hằng nữa giờ để nắm một mâm trăng sáng rực những mộng trên trời rằm. Bạn gái chỉ đứng góc cạnh tình cảm, xin bạn trai sự keo sơn thì phải ngã gục dưới lưỡi dao bội bạc của họ. Nhưng có người nói óc trách nhiệm nầy bị ảnh hưởng bởi ý muốn bảo vệ đồng lương để nuôi bản thân, cha mẹ, vợ con.
Thành ra khi bàn về tật ích kỷ, ưa độc đoán tôi nói với dè dặt. Cũng có bạn trai hăng say tuổi trẻ,tính tình nông nỗi, không được giáo dục đầy đủ, gặp kẻ lớn người nhỏ lên mặt, ăn nói kiểu coi ai cũng như cỏ rác. Tuy vậy, người ta có thể chế ngự nó được.
Dĩ nhiên có văn bằng mà tìm được địa vị thì đời lên hương lắm. Họ cũng bất mãn cái gì đang có vì chán nhàm. Nhà giáo dục nên lưu tâm huấn luyện riêng cho họ về vấn đề nầy.
Trong khi trao đổi đ àn lòng, người bạn trăm năm sẽ là nguồn an ủi cho bạn, phương thế giúp bạn thành công và là kẻ giữ gìn bạn sống thanh sạch, tiến phát trên đường tu đức. Trừ một số rất ít người nam vì nuôi chí cả sống độc thân để dễ dàng đạt chí, có một số nhỏ bạn trai lỡ thời vì thất bại trên trường tình hay những lý do đặc biệt nào đó mà ở vậy. Họ hiểu lên mặt hơn người thì khỏi mất mặt.