Điều làm tôi ngạc nhiên là mọi người thường tranh cãi quyết liệt khi có ai đó cho rằng chúng ta có thể lựa chọn những việc mình làm. Có thể nghĩ rằng ông là người đầu tiên nói lên điều đó, nhưng tôi cho rằng nhiều người đã nhận ra điều đó trước khi Đức Phật đề cập đến vì thật khó mà tin rằng cuộc sống của những cư dân đầu tiên trên trái đất chẳng có chút khó khăn náo. Đó là khuyết điểm mà giới trẻ ngày nay thường hay gặp phải bởi họ thường nghĩ rằng mình đã là giỏi, đã biết hết trong khi thực sự mới chỉ biết được đôi chút.
Dễ hiểu là cô hơi lúng túng một chút lúc ban đầu. Thật ra, chúng ta có nhiều khả năng hơn chúng ta tưởng và ít khi chúng ta sử dụng đến nguồn năng lực nội tại này. Vì thế, thay vì cố gắng tạo động lực ở họ, tôi giúp họ hiểu động lực là gì, xuất phát từ đâu, làm thế nào để tự tạo động lực cho mình.
Tôi hỏi bà rằng, nếu chúng ta chơi quần vợt với nhau, bà có muốn tôi tôn trọng luật chơi không; nếu bà gửi tiền vào ngân hàng, bà có muốn nhân viên ngân hàng tuân thủ luật pháp, giữ và chi trả cho bà đúng thời gian và yêu cầu không; nếu bà đang lái xe, bà có muốn những tài xế khác chấp hành luật lệ giao thông không… Quan điểm của tôi là, chấp hành luật lệ xã hội đồng nghĩa với thể hiện sự quan tâm và tôn trọng quyền của những người khác. Trong quyển tự truyện của mình, Franklin kể rằng ông đã rất khó khăn trong việc chiến thắng được khuynh hướng tự nhiên trong ông là hay xét nét và phê bình người khác. Có những chọn lựa được xem là mặc nhiên, ví dụ như chọn bạn bè, nghề nghiệp, chọn cách sống, chọn hướng đi, chọn niềm tin, chọn nơi cư trú… Nhưng cũng có những sự lựa chọn mà chúng ta ít nhận ra hoặc không nghĩ nhiều đến chúng nhưng lại rất quan trọng, đó là:
Thậm chí tôi cũng không biết gọi tên nó là gì, chỉ biết tạm gọi là luôn bào chữa cho những việc làm không được. Marva Collins, một thầy giáo nổi tiếng ở Chicago, người đã giúp hàng ngàn trẻ em vượt lên nỗi sợ hãi, có một câu nói rằng: Nếu bạn chưa từng mắc lỗi lầm thì bạn chưa thể làm được điều gì có ý nghĩa. Vậy tự trọng là gì? Theo tôi, tự trọng chính là sự tự cảm nhận về mình, bất kể điều người khác nói.
Khi chúng ta chứng kiến Neil Amstrong đi bộ trên mặt trăng và trở về trái đất vào năm 1969, thì nhóm người làm việc tại NASA đã từng xem những thước phim đó hàng ngàn lần trong trí tưởng tượng của họ rồi. Cuộc sống không luôn dành cho chúng ta mọi thứ, để đạt được những điều cao hơn như ước mơ và mục đích hằng mong muốn, đôi lúc chúng ta cần phải hi sinh những điều khác. Họ chấp nhận phải từ bỏ những trò chơi giải trí, từ bỏ những giờ phút nhàn rỗi mỗi kì nghỉ cuối tuần để tích lũy thêm kiến thức, thêm kinh nghiệm.
Đánh dấu những việc bạn đã hoàn tất trong ngày. Tôi cảm thấy thật vinh hạnh vì anh ấy là một nhà giáo xuất chúng, và tôi biết mình có thể học được nhiều điều từ anh ấy. Chính vì thế, họ chỉ là đang tồn tại chứ không phải đang sống thực sự.
* Sự trung thực và chính trực của bản thân chúng ta trong mọi việc. Trong cuốn tự truyện nổi tiếng của mình, Franklin đã thuật lại phương pháp giúp ông giảm hiểu những tật xấu của mình và thay thế chúng bằng những thói quen tốt hơn. Dễ hiểu là cô hơi lúng túng một chút lúc ban đầu.
Giọng một phụ nữ trẻ ở đầu dây bên kia vang lên: Tất cả những điều tôi muốn nhắn nhủ với bạn là hãy suy nghĩ bằng một tư duy rộng mở, hãy làm chủ những duy nghĩ của mình và hãy suy nghĩ một cách tích cực. Được sinh ra đời và một ngày nào đó phải lìa đời đều không thuộc về sự lựa chọn của chúng ta.
Và tôi cảm thấy nản lòng từ đó. Như tôi đã nói, những quy luật mà tôi chia sẻ với các bạn không có gì là mới mẻ hay bí ẩn cả. Câu đầu tiên sẽ là một nụ cười trầm ngâm hoặc sẽ là một tiếng cười lớn.
Vì thế, tôi đề nghị họ viết ra giấy những phàn nàn của mình mỗi lần muốn phàn nàn về điều gì đó hay ai đó. Tại sao vậy? Chỉ cùng một lý do: Chúng ta có thói quen chỉ thường nhìn vào mặt trái của mọi sự việc cuộc sống. Nó xác định bạn sẽ trở thành một con người bình thường hay thành đạt trong cuộc sống.