Nhưng theo bản đồ tư duy mà tôi đang dẫn các bạn đi từng bước, chúng ta cần tư duy theo cách ngược lại: chúng ta hãy có một tấm bản đồ trước, sau đó hãy xác định đường đi. Nếu chúng ta đang xem xét vấn đề với chiếc mũ trắng, nhận xét này là 1 nhận xét phù hợp vì nó là 1 câu khẳng định đơn giản về mặt số liệu thực tế. Đối với việc lên kế hoạch cho mỗi chuyến đi, chúng ta đều nêu ra những con đường thay thế.
Theo cách này, lối tư duy chiếc mũ xanh làm cho sự sáng tạo trở thành một phần của hệ thống tư duy, chứ không phải là một lối tư duy quá cao siêu. Chỉ với một lỗi lầm ngớ ngẩn chúng ta sẽ trở thành người ngoài cuộc,cho dù trước đó chúng ta là một người sáng tạo đến thế nào. Dần dần, tấm bản đồ về những vấn đề tiềm tàng, những trở ngại, những khó khăn và nguy hiểm ngày càng hiện rõ.
Một số ý kiến cho rằng nên có một chiếc mũ thể hiện lối tư duy “phán xét”. Nó được sử dụng để tạo ra những khái niệm mới và những cách nhận thức mới. Chẳng hạn như trong ví dụ thứ hai, sự quan ngại của mọi người về mối nguy hiểm của bệnh viêm não do tiêm chủng lớn hơn ngàn lần so với con số những ca nguy hiểm thống kê được.
Chiếc mũ đỏ khiến cho những xúc cảm trở thành một bộ phận được chấp nhận của lối tư duy. Tiếp theo chúng ta sử dụng mũ xanh da trời để nhìn tổng quát lại những điều gì ta đã đạt được và để tổ chức chiến lược “lựa chọn đường”. Khía cạnh suy đoán của lối tư duy chiếc mũ vàng cũng liên quan chặt chẽ đến khả năng nhìn nhận vấn đề.
Chúng ta đã đưa ra rất nhiều ý tưởng thú vị nhưng chẳng có ý tưởng nào trong số chúng liên quan đến trọng tâm ban đầu. Người tư duy mũ xanh có thể đưa ra những nhận xét về những gì mà anh ta quan sát. Tôi đã tham dự những cuộc họp mà ở đó mọi người đưa ra quá nhiều ý tưởng.
Khi một người sử dụng chiếc mũ đỏ, điều này đồng nghĩa với việc người đó sẽ không cần phải cố chứng minh cảm xúc của mình hoặc đưa ra những lý giải lôgíc cho điều này. Hãy tưởng tượng xem, có kim loại nào lại không nóng chảy khi bị nung ở nhiệt độ tuyệt đối! Chúng ta không thể làm điều gì mà thiếu đi sự xét đoán.
Tôi có cảm nhận rằng rạp chiếu phim đó đang muốn thu hút sự chú ý của công chúng. Nhưng tôi sẽ làm như vậy”. Đột nhiên, điều mà trước đây chúng ta cho là thật lại không còn đúng nữa.
Chúng ta cần cố gắng để gọt dũa ý tưởng để biến nó thành một ý tưởng có thể sử dụng được. Tương tự như thế, mọi người đều có thể, và đủ khả năng nhìn mọi hướng. Và bởi vì bạn đã chủ tâm để nỗ lực tư duy sáng tạo, hạn sẽ thấy rằng hiệu suất của những ý tưởng đã tăng lên.
Đây là một khía cạnh định giá tích cực, đối ngược lại sự định giá tiêu cực của chiếc mũ đen. Trong nhiều trường hợp, những cảm xúc trên chiếm ưu thế trong toàn bộ quá trình tư duy. Khi sử dụng chiếc mũ vàng, chúng ta cần làm nhiều hơn thế.
Và khi mọi người nhận biết được sơ bộ những phác thảo, tất cả sẽ cùng xem xét vấn đề theo hướng đó. Lối tư duy chiếc mũ vàng bao trùm toàn bộ những xét đoán chắc chắn. Tiếp theo chúng ta nên sử dụng chiếc mũ vàng và chiếc mũ xanh lá cây để tìm cách khắc phục những bất lợi được chỉ ra bởi chiếc mũ đen: những lỗi lầm được sửa chữa; những yếu điểm được vứt bỏ; những vấn đề được giải quyết.