Ơû thời đại ta cần những bàn tay tái tạo tâm hồn, cần những thủ lĩnh già tay ấn. Họ không đấu lý đến nơi đến chốn đâu vì họ không có chủ ý tìm chân lý. Vào buổi dậy thì được lôi cuốn bởi những mộng lớn về tương lai họ còn hiếu động hơn nữa.
Nhà giáo dục muốn thành công phải khai thác cátính ấy. Tính giáo dục là khoa học tối hệ mà chỉ được đề cặp từ nửa thế kỷ trước thôi, nói vậy hiểu ngầm ngoài ra các giáo điều của đức khiết bạch được tổ chức thành khoa học. Ngay cách người bạn trai gây lộn, cũng thấy sự tốt nội tâm của họ.
Các thực tế ấy lại hiểu ngầm sự tranh đấu chua cay. Chương trình gieo chân lý trong dân tộc, đồng loại còn bao la lắm, thưa bạn. Chúng chỉ liên can đến họ là khi giựt bánh của họ hay họ muốn giựt kẹo của chúng.
Họ chưa gặp những gay cấn rơi lụy kiểu Musset, Georgges Sand để viết lòng ra bằng máu lệ đâu. Đóng một vai trò phục vụ dân chúng bất cứ ở đâu nhất là ở những công sở nơi nói lên đường lối của chánh phủ, bạn trai nên đề phòng chẳng nhữngtính lãnh đạm mà còn tật cau có, khinh người vô tình hay cố ý tỏ ra tư cách quan liêu, bốc lột, trưởng giả, độc tài làm cho kẻ thức giả có cảm tưởng mình là sâu dân mọt nước, tôi biếttính đ àn ông thì ưa dứt khoát, mau lẹ, trực tiếp mà quần chúng thì có kẻ lải nhải nói, giằng co công việc hay làm những gì khác mất thì giờ, phá rối việc chung. Cõi lòng họ như một chiếc đàn mà các dây rất nhạy có thể phát ra những bản nhạc say mê đời.
Năng lực chú ý của họ bị chi phối bởi bao nhiêu sức mạnh cám dỗ của các vấn đề thời cuộc, của màn ảnh, sách báo, tuồng, kịch, quảng cáo và nhất là bởi ái tình. Bao nhiêu điều bí mật vì tín nhiệm nông nỗi bạn mắc phải lúc yêu đương cho người tình cũ, họ lôi ra bán rao tiếng xấu bạn. Nhưng cần nhất là bạn phải tốt tự bản chất và tiến thân theo một chương trình sống sáng suốt.
Thay vì gây niềm vui cho tuổi xuân, người ta khiến họ cưu mang những sưu tầm, hối tiếc suốt đời. Bạn trai thiếu nhi phát lộ đời sống trí tuệ kỳ biệt của họ nhất là khi họ chơi. Thầy giảng bài càng hấp dẫn họ càng đánh cờ, viết thư tình, ngủ càng dữ.
Đọc hạnh các thánh công giáo, gương danh nhân thế giới ta thấy bao nhiêu gương người nam tỏ ra có ý chí phi thường nhất là khi ý chí ấy được đượm ơn thánh của Thượng đế. Một cách khéo léo nào đó họ minh thị hay mặc thị tỏ ra mình có đủ điều kiện để xây hạnh phúc gia đình lắm, mình được kẻ nầy, người nọ môn đăng hộ đối ngấp nghé. Người dâm ô còn mất bao nhiêu đứctính tốt đẹp khác để làm nên trên đời.
Trong xã hội có biết bao cô gái viết hằng trăm lá thư thề tạc một chữ đồng đến xương với tình lang, biết bao người gái đã làm vợ rồi, đang làm vợ mà gặp bạn tình cũ vẫn mua bán tình chung cách tự nhiên. Tự trách là một việc mà cởi mở vẫn cởi mở. Người ta nỗ lực thôi.
Đây là một thứ tâm lý bạn trai nữa. Con có nhớ mẹ không? Mẹ đâu dám làm gì nặng sợ con mệt. Giúp đỡ tha nhân họ không còn làm vì hy sinh mà vì hám lợi, cầu danh.
Sự mất ăn mất ngủ nhiều khi gây tai hại đến tâmtính của họ không ít, những lúc thiếu thời mà cả đến lúc họ lão thành. Họ có tình cảm với đứa bé vì đứa bé có nhan sắc tự nhiên, đơn sơ, có duyên dáng thành thực. Mà thường nó là rận, là bò chét hút nhuệ khí của tâm hồn.