Giáo dục thanh niên mà gọi là nắm thanh niên là đó. Họ anh dũng trong những chuyện phải hy sinh vì nghĩa cả lắm. Chiếc hoa hường nở, có vài hạt sương trinh chấp chóa ánh dương buổi sáng làm họ đứng nhìn say mê.
Người tri kỷ là người am hiểu họ, bằng kinh nghiệm, bằng trí sáng suốt, bằng sự tín nhiệm tỏ bày của họ. Mà như vậy thì làm sao gia đình hạnh phúc, làm sao ra đời mua chuộc được thành công. Sau cùng họ mắc câu mà khi hay được mưu thần chước quỷ thì đời đã hoen ố.
Họ đã không làm gì giúp chồng thành công rồi, lại không nuôi con mà đi mướn vú, đã không giữ con lại phú thác cho đứa ở, đã không lo ăn mặc cho chồng lại để mặc cho đầy tớ. Về sau có bị ác quả thì cam chịu chớ lúc ấy phản đối vẫn phản đối để gọi là giữ thể diện. Tóm lại căn tạng của bạn gái phức tạp còn căn tạng của bạn trai đơn giản.
Và đến tuổi trưởng thành, họ cũng giữ các quái tật ấy, họ chỉ đổi việc thôi tinh thần kỳ dị vẫn còn. Bạn đừng quá bi quan mà đả đảo đến làm bạch bản. Thật vậy, họ có thể nhỏ tuổi, học hành kém bạn gái, nhưng giải quyết vấn đề thuộc lãnh vực ý chí thì bạn trai gồng gánh.
Buồn rầu, thưa bạn, nếu không phá hoại thì cũng vô ích. Chương trình thi bây giờ cũng là bà con họ máu với tứ thơ ngũ kinh. Các linh mục dòng Tên rất sáng suốt trong tổ chức giáo dục trong tinh thần của thánh Ignaxiô nên đã nêu lên khẩu hiệu vàng ngọc nầy trong những ký túc xá giáo dục: chẳng nên khi nào hai, luôn luôn ba, ít khi bốn.
Nhưng tôi biết bạn như bao nhiêu tâm hồn thanh xuân khác đang xao xuyến tận sào huyệt của nội tâm vì sự cọ mình của ái tình mà vì tính thẹn thùng, đa nghi của tuổi trẻ bạn không bạch lộ cho mấy ai. Tình yêu của bạn được bộc lộ ra trong những lời nói, thái độ cung kính con người mà bạn sẽ trao thân đổi phận. Họ cũng biết kẻ nọ người kia bị gạt vậy.
Nhưng một điều dễ nhận xét nhất là toàn thể thân xác bạn trai đòi hỏi sinh lực để phát triển. Tôi rất thích tâm hồn bạn trai lúc lòng họ mở cửa như vậy. Đó là quân thù của ý chí chớ không phải là ý chí.
Trong thời gian nầy ai hay sách báo nào bàn về tình tâm giao họ lấy làm hân xướng để tiếp chuyện, để đọc say mê. Nếu bước ra khỏi lãnh vực ái tình, bạn thấy bạn trai vẫn có tính đơn sơ mà nguyên nhân là vì họ nặng sống theo tinh thần hơn theo tình cảm. Người có quan niệm nầy hay khinh rẻ những cặp vợ chồng ít xứng đôi vừa lứa hay thường không đặng ngon cơm ngọt canh.
Aùi tình ấy được bổ túc bởi một ái tình khác cótính chất hiền dịu là ái tình của người nữ. Có lúc muốn đánh bạo vì thấy mình cũng như ai. Sau cùng họ mắc câu mà khi hay được mưu thần chước quỷ thì đời đã hoen ố.
Họ không như một số bạn gái đi hờn mát, giận chuyện chân tóc kẻ tơ. Rồi bóng một thôn nữ hái sen bên bờ đập. Ơû thời nầy, sự tự do được quá đề cao.